2010-12-29

Ai fach un sumi (n°65)

Dins las valadas i a dui jals
qui - qui - ri- qui
Que se revelhon d’umor marrit
qui - qui - ri – qui
An ‘na gran vuelha de caponar
qua - qua -ra - quà
Declaron guèrra dins un combat
qua - qua - ra - quà
Se pitasseon fins a la mòrt
quò - quò - rò - quò
A la fin ganha lo mai fòrt
quò - quò - rò - quò
Se vira a veire ont’es lo fruch
quo - quo - ro - quo
Nhanca ‘na pola da sautar sus
quo - quo - ro - quo

Ai fach un sumi en la nuech desperaa
que dins ma tèrra serion arribatz
un trop de polas dal sang adolcit
e a lhi nòstri jals da lo còr tant marrit
cheiesse la cresta ponchua d’arogança
e a sa plaça sponchesse la creança

Dins lo país i a quatre chats
Un volaria se metre ensem
L’autre vòl far tot da solet
Un vòl bastir de gran palais
L’autre gardar tot coma es
Ma no, ma no, val ren la pena
E lo derier a maria luna
E squiaparia lo morre a tuchi

Ai fach un sumi en la nuech desperaa
que tot d’un crep abo un uelh esquichat
sieis òmes ensemo campesson la man
e ben d’acòrdi minjar un tòc de pan
sensa trapeta de dreire estremat
e a far un pas de comun acordat

Voletz sauber de qual color
qui - qui - ri- quì
Es la chamisa d’un bèl blòi
qui - qui - ri- quì
Un lhi semelha de vert clar
qua - qua -ra - quà
L’autre bauteia tra gris e jaun
qua - qua -ra - quà
Ma no, beicatz semelha maròn
quò - quò - rò - quò
A iu a ben veire semelha ros
quò - quò - rò - quò
Veietz ren qu’es tot blanc
quo - quo - ro - quo
E ben, fasem que a dui colors
quo - quo - ro - quo

Ai fach un sumi en la nuech desperaa
que per ma gent i aguesse una veritat
e se lo clar dal solelh es segur
deguns juresse qu’es tot escur
e abo lo morre aut e sencer
disesse mac son qu’es ben ver

Se a Tonin la lhi vai ben
E fai d’afar en trabalhant
I a já Juspin qu’es entorsut
E volaria lo far falir
E se Luís s’es engajat
Dins la Pro Lòco dal país
Marias lengas mancon pas
Per dir: es clar i ganha sus

Ai fach un sumi en la nuech desperaa
que da l’envidia foguessem vacinats
e se una testa marcha a 120
es ben normal que fasse d’ chamin
e se Bastian après deman vai dal cul
es ren aquò que nos pòrta d’ bonur

Dario Anghilante

2010-12-22

Empèri de l'ombra (n°64)

Sai ren qui s'archamparè a aquesta rueida
e se bastirem abó aquestes lauses
de nòus fronts lusejants.
Lauses d'aquesti monts charjats de paciença
abó i testes ent i niules e i pès ent la nebla.

Lauses, lauses sillàbiques,
escairaas dai bòts di malhets
vendues un tant a la braça, un tant a l'ora lotjaas,
caire contra caire, còsta sobre còsta,
de travers i lates, just ressiaas, melze o sarvaia,
ben lotjaas, sobre i chantiers parelhats,
sobre lo colme boscat dreit,
pausat abó un bram
encima la muralha de la meira
bastia sus la broa d'aquest
monde, mec malade de nos.

Anar e venir, charjar e descharjar,
soterrar e dessoterrar, garbar dins i vielhs misteris,
"Qué revòlta ?"
Ensabacar lo viure es tot
sensa gachar la fatiga dal pòrt
sensa sentir lo còr que mòrd e muer.

Jòli anar,
ben charjat, córrer de morre en morre
pès penuts dins lo florir de la pauta d'abril,
da crotz en crotz, sonar, cerchar,
plantar a bòina aqueles lauses vengües votz.

Lauses sota la doçura dal solelh di cementeris
cach, cach, mans al toc, sus la tomba liech
fasem pecat 'bó la gòi de la charn,
sensa 'na ombra de grinor.
A i 'sarts, a i roncs, man a i magaus,
a bocha chauda a bocha raucha,
en chantant lo chant de la desfacha,
chuto, en picant, dessoterrem un gral de grimes
de vidas passaas.

Claudio Salvagno

2010-12-15

L'espiar vueit (n°63)

Èi l'espiar vueit.
Autes còps hot blu. Puish gris,
quand las lèrmas heson passar la color.

N'èra pas normau, l'espiar blu.
Marcava l'importat, shens importància.
Blu deu massiu centrau o de Carpatas.

Puish vengot l'ivèrn.
Hesot lusir lo blu, qui's negava
dens l'espiar nèir de l'aimada.

Mes damb la prima,
los amors d'ivèrn pàssan, moréishen
E l'aiga deu cap hè passir las colors.

Ara èi l'espiar vueit.

Francés de Vilalonga

2010-12-08

Les temps passats (n°62)

La luna ei dins son plen e lo vuege dins ieu
creisse coma un chiron s'entrauca dins la fusta ;
faudriá que lo fustier vèngue d'una man justa
xilofenar mon còr en me durbent lo sieu ;
ansin pòst còntra pòst, seguent l'èime dau riu,
anariam a la mar rejónher la flibusta ;
oblidariáu ailà ce que me tarabusta
e lei sinhs clavelats tot de lòng de mon fieu.
Ailàs siáu pas de bòsc, ni l'aiga dei lagremas
a jamai fach un flume, e n'ai pas coma remas
que dos braç auborats dins l'aire bracegent ;
laisso donc lo chiron que contúnie son òbra
e, reduch a sa pèu, fague d'una manòbra
de mon còr un balon amont voletegent.

Joan Ives Roier

2010-12-01

Peçòtas (n°61)

Faire viatjar
sens alas ni batèu
solament quauquei linhas espaurugaas
que s’amolònan au canton dau fuelh
per se tenir chaud :
pretzfach gigant per l’òme nanet
ras lo papièr
que se neja dins son ment
aiga negra.
Ai pas pron de pluma
per faire d’alas
bravament vau assajar de vos faire passar
sota lo pònt dau dedins
gitatz una peçòta d’esper entre lei linhas
esperant qu’un pauc de lutz
vos endralhe entre alen e poësia
au calinhament de la vita.

Aubin Bonnet

2010-11-24

Avèm decidit d'aver rason (n°60)

Avèm decidit d'aver rason

Despolhats de tot, emai dau nom nòstre
tot çò nòstre perdut
tot contra nautri justificat
Creson que la terra es a-n-aqueli que la viòlan.
Tròp d'espèra a enganat l'esper
degalhat tot çò que demòra
mai li montanhas restan drechas.
Desliurats de nòstri darrièri pelhas,
e receptius l'esperit macat,
siàm venguts fòrts de nòstra misèra
nus e gigants...
L'esclau lparà pas pus la man dau mèstre
pr'amor que i a pas pus d'esclaus!
Venèm de nàisser,
de-la-man-d'ailà de toti li vielhi paurs
e di vielhs silencis,
òmes revòutats
es-a-dire
òmes
Ren que còmpte
de si promessas e de sis amenaças
de sa poissança d'aur, d'armas e de mits
ren que vaugue
contra lis òmes de mans nusas
puèi que
avèm decidit d'aver rason.

Rotland Pecot

2010-11-17

La Fada de Lairac (n°59)

El chastel de Lairac, dont las mudas ruinas
s’eirissan de serps sos los pas daus buschairons,
chasca nueit ven dormir una fada aus piaus ros.
Tot lo jorn ela cor, invesibla, rabinas,
brandas e puegs o chamina en los airs.
A las vetz, fasent sos repairs
de l’asur ardent o trembla
l’aura d’estiu,
ela sec l’alauva que sembla
volar dusc’au solelh per i bastir son niu.
Ela avisa laòrs lo país de Combralha,
sas ribieras, sos rius o lo còrb se miralha,
sas combas e sos bòscs e sos estanhs prionds,
sas brugieras, sos bus e sos boissons d’argfuelha
enormes e redonds.
Ela vei los rochiers o lo lusert somelha,
los donhons mieg crotlats o floreta l’abelha
e los mas brigissents de chançons e de crits.
Uei, près daus plais, los ragats rejauvits
disputan una mora a las burgaudas
o coronan de joncs lors chabeças neiraudas ;
permieg las corts rison de las braiaudas,
ambe un cibre de lait revenon d’ajostar.
Daus garç agusan lo volam clar
o graissan la ròda que bralha
o parlan a los buòus liats.
Maduras son las espijas daus blats,
e, davant les maisons aus darriers teits de palha,
las fialairitz darrieras de Combralha
dison de vielhs mots doç e fòrts.
De l’aut daus airs tristament las escota
la fada regretant los atges mòrts ;
tant sovent lor veguda l’a touta
a la jòia o aus conòrts,
tant sovent los regards d’estas femnas semblavan
cridar : « Son mòrts,
los temps daus chavaliers, o las reinas fialavan ».

2010-11-11

Marsyas Òc, un an

Avèm decidit d'aver rason. Contra los messorguièrs, los pissa vinagre, los faus felibres e los sembla occitans.

Nos daissarem pas tòrcer per monde incapables d'encapar lo voide de son existéncia.

Occitans, revendicam nòstra tota la literatura d'òc, mas mai que mai la bona.

Julian Desaygues

2010-11-10

Maria Occitana (n°58)

Paura filha ennegresida
Dins lo cèl e la dolor
Lo dòl es pas una vida :
Te cal cambiar de color …

La marrida Maria França
S’ataquèt a ta grandor,
Mas lo fèr de la seu lança
Se brequèt sul teu onor.

Te panèt la teu verquièira,
Conquistèt ton terrador,
Profeitèt de ta flaquièira,
Atudèt la teu ardor.

Sa vergonhabla crosada
Espandiguèt sang e fuòc :
Dins sa Cocanha escanada
Engarrelèt l’òme d’òc.

Mas dins l’Euròpa novèla
Clantirà lo teu reclam,
E ta lenga encantarèla
Tornarà prene de vam.

Brava Maria Occitana
T’amaguèron la vertat :
Lo teu país de Cocanha
A drech a la libertat.

Cantalausa

2010-11-03

Fragment d'une épître aux Clairaquais (n°57)

An aquel pais que merita
Dels voiatjurs l'atencion
Vendrèi cada an randre visita
E pagar, coma un debitor,
Mon tribut d'admiracion.
I vendrèi quand a la campanha
Les plasers, coronats de flors,
Vos donaran de randetz-vos,
E sus la lira ma companha
Ne celebrarèi las doçors.
Me joindrèi a la votz celesta
Dels amics que, les jorns de festa
Regalaretz de vòstre vin
E per garantir ma paraula
Serèi dels prumièris a taula
E dels darnièrs a ne sortir.

Assistarèi al mariatge
Qu'Adélaïde de Fajòl
Deu formar, tan lèu qu'auja l'atge
Amb Gustava que n'es fòl.
Me veiretz seguir las donzelas
Rire, cantar, dançar amb elas
Las entrigar jusc'a la fin
Coma se teniai de mon paire
Qu'elas n'an per se far cherir

Felicitarèi las bergeras
Escampilhadas sul gazon
D'aver pres l'aire, las manièras
De las grisetas del bon ton
D'unir la gràcia a l'inocença
D'agir dambe mai de prudença
Que de montanhòlas sans biais
E d'estre, parmi las bordièras
Pus urosas dins de chomièras
Que las rèinas dins de palais.

Olympe Bénazet (Les Olympiennes, citat dins Lou parterre gascon)

2010-10-27

La priera dal montanar (n°56)

Te sercho, Te tròbo
S’i brics e combals
Te parlo, Te prego
o miu bon Senhor

Escòuta lo bram dal miu còr montanar
protegg mia montanha,
mia terra, mia gent
escòuto la votz de tiu filh montanar

Te sercho, Te vèu
S’i ròches d’i crests
de nuech bó i esteles
me parles d'amor

Escòuta…

Te sercho, Te sento,
‘nte l'aiga dal bial
T'escòuto 'nte l'aire
bó i angels chantar

Escòuta…

Montanha, Montanha,
mia terra d’i fiors
per la mia Montanha
Te prego, Senhor

Escòuta…

M. Anghilante

2010-10-20

Lo desertor (n°55)

Monsur lo president
Escusatz la mia arrogança
Se per corripondença
Vos ròbo un pauc de temps
M'avetz mandat pr’escrich
Marcat en bòna maniera
que chal anar en guera
denant de jòus matin

Monsur lo president
mi siu estat fach per d’autre
e pas pr’anar iqui-òuta
massar la paura gent

L’ai ren abó vos, senhor
vos prego, devetz creire
mas viro pus areire
d’encuei siu desertor


Encar ren qu’ero enlevat
Ai vist murir mon paire
ai vist partir mon fraire
ai vist piorar i minàas
Ma maire a tant soffert
E aüra qu’ilh es en la tomba
S’embat ben pro d’i bombas
S’embat dequò d’i verms

Dal temps qu’ero en preson
L’amor ilh m’an raubat
E tot lo miu passat
E tuchi i ans pus bons

Deman me levarei
E i mals de tota sòrta
Barrats dareir’dla pòrta
Pian pian m’en anarei


Anarei mendicar
Travers de la Provença
Travers d’tota la França
A dir que chal pas anar

Que chal se refusar
Chal far desobediença
A l’ordine d’partença
Pr’anar a batalhar

Se chal donar de sang
Mustatz che siatz bon mestre
Anatz donar lo vòstre
«Monsieur le President»

Se me voletz cercar
Disetz pura ai gendarmes
Che iu pòrto pas d’armes
Me pòlen d’quò tirar

Boris Vian, 1954 - Trad. en occitan Fabrizio Simondi 2003

2010-10-13

Pòble de nosta (n°54)

Pòble de nosta, praube pèc,
Aqueste còp, no voi pas planhe-t!
E que hèn pla de no pas cranhe-t
Ets de qui-t mancan d'arrespèct!
E qu'em en sab pla mau de tanhe-t,
Pòble de nosta, praube pèc!

Pòble de nosta, sabes qué!
Dempuish eth tems qui vas e vengues,
Dempuish eth tems qui-t desovengues
E qui-t en hès tot eth dequé
E dab eths vielhs et malavengues!...
Pòble de nosta, sabes qué!...

Pòble de nosta, qu'en as hèt
Deth pàtrimòni der'arrasa?
Ded lengatje e 'ra bèra traça,
Dera Capèra e ded Castèth,
Dera Tor e dera Terrassa,
Pòble de nosta, qu'en as hèt?

Que t'ac as venut tot, tot, tot!
Per dus sòs de fausa moneda...
Dentiò-d palhè, dentiò ra meda!...
Pòble de nosta, escota ed Pot
Qui canta aciu darrè ra cleda:
Que t’ac as venut tot, tot, tot!

Tant pis per tu! Que sòi sadot!
U vèrmi! u gra!... Coteta-teta!
Quin estorniu, aquet cateta
Que s'a venut ed arrestot
E s'a perdut era gateta!...
Tant pis per eth! Que sòi sadoth!

Pòble de nosta, as entenut?
Se no-as pas entenut, escota,
Escota ed Pot: Qu'éu s'a venut
Ed arrestot... S'i vé pas gota!
— U vèrmi! U gra! Coteta! Cota!..
Pòble de nosta, as entenut?

Pòble de nosta, praube hò,
Aqueste còp que t'ac voi dize:
A lòc de cantar e d'arrize,
Que harés pla de portà dò...
E qu'en i'auré ta-t maladize,
Pòble de nosta, praube hò!

Pòble de nosta, maluros!
Tu d'autes còps tant fièr, tant brabe,
En un didau qu'eth har'òm cabe
De tant que plegas eds curros...
E que't hè gòi donc qu'òm te sabe,
Pòble de nosta, maluros!

Pòble de nosta, aqueste còp
D'arrasonà-t que sòi sadora!
Qu'eu s'en va qui tròp la demora,
E que l'as demorada tròp...
E que hès gràcia at de qui-t hora?...
Qu'en sòi sadora, aqueste còp!

Un poble que laissa tombar
La lenga e lis us de seis paires
Non merita que de crebar
Sota lo pèd de l'usurpaire.
T'ac manda pas a diser gaire,
Mistrau, ò Pòble, çò qui-t va:

Non merita que de crebar!

Filadèlfa de Gèrda

2010-10-06

Eth crit (n°53)

Hèi! eths Gascons! qu'èm un vielh pòble
D'arraça pura e de sang nòble.
A Ronçavaus coma a Mureth,
Qu'ensenhèm çò qu'entenem èstre.
Arren qu'un Diu, arren qu'un mèstre!
Tau èra eth crith deth noste endret.

En eths gotèrs dera montanha,
Eths estafièrs de Carlesmanhe
Non s'aventurèn pas en vanh...
E, mes tard, a 'ra negra tropa
Deths Francs Crosats, aths peu d'estopa,
Que hasom vomir quauque planh...

Per un no arren, prèst a nse bàter,
Un coma dus, dus coma quate!
D'Armanhac, Lahira, Mont-Luc
E-d Arrì de bèra memòria
Non la panèn pas, a'ra Glòria,
Quand s'en copèn eth loé talhuc!

Francés! Espanhòls! plaça! plaça!
Ai! qu'ei eth Plumash-Blanc qui passa!...
Parìs! saluda eth Plumash-Blanc!
França! eth tué Arrei qu'ei de Gasconha...
Pr'amòr d'aquò, gara a qui'u honha!
Aquò hè qu'ei brabe e galant...

Que Diu sab s'òm a de qui tengue!
Donc, cada arrasa a de mantengue,
Permé que tot, ed crid de qui a.
Qui pèch, que pèch, qui brosta, brosta:
Nos, hom tostem mèstres à nosta
E-nsò deds auts, decòps que i'a!

Mes, berret qui no-s pòrta, s'ària,
E qui no sòrt qu'arà berària
No sap d'ont a bohat eth vent...
Gascons! Bàsco de bona arraça,
Sò qui no a pas, que s'ac atrassa,
Sonque no sié bé de convent!

Donc, qu'ense mancar, entre autas causas,
Eth noste vielh Tòca-i, se gausas!
Qu'éu nos cau préner de l'ont sié.
Tant qu'à morir, morir per viver!
E, Diu-vivant! venga qu'arribe,
Tostemp Gascons! ué coma ger!

Hilhs der'Arròca e deth Pericle,
Jalosament, de sicle en sicle,
Qu'avem sauvat eth noste aver
E mantengut en bona arrenga
Eths us, eth vestit e 'ra lenga...
Tostemp Gascons! ué coma ger!

Filadèlfa de Gèrda

2010-09-29

Imne a la fuelha blanca (n°52)

Per Enric Pourrat d’Ambert.

Piucèla! Nòvia !
lingi batedís,
prim parpalhon,
Pensada!
Ausissi ton còr,
lençòu estaloirat,
e quand, nusa, m’espèras.
Un còp, en la vau de Laga,
tocant Ambert d’Auvèrnha
ambé ta ròda de fortuna,
t’ai vista a ton creissènt,
e de martèus ti bacelant.
L’aiga filava e ti pastava.
Ta carn moissa passada au dralh,
puei si formava
ais eissugants.
Vòstra òbra es dins mei mans,
Pretzfachier de Genèsi,
e meis uelhs fan tres-tres.
Car mon araire es lèst.
A l’estève lo sènti que va fonsar
darrier lo coble que saup
lo perqué de ma lenga.
Oli de saba, remontant, despestelatgi,
Redde arborat, puei traucant rusca,
Ara mi fau laurar
lauron.
E matrimòni fach,
grelharàn lei seguidas.

Jòrgi Reboul

2010-09-22

Alba de l'interlenga (n°51)

Un amic que me comprenga
Dins cada pòrt de la nuèch.
L’amor es sus cada lenga,
L’estela sus cada puèg.

Lo rossinhòl que me crida,
Gingola pas mai lo chin.
Per cercar l’alba complida
Partirai dins lo matin.

Pas degun que me sostenga,
Perqué me tiran del lièch ?
Un anèl sus cada lenga,
La ròda: serai al mièg.

Lo rossinhòl que me crida,
Gingola per ieu lo chin.
Veirai pas l’alba complida,
Morirai dins lo matin.

Mas la mòrt cal que me prenga.
Tornarai ligar lo cluèg.
Ligam viu de l’Interlenga,
Sens ieu lo pan serà cuèch.

Un rossinhòl totjorn crida.
Per apasimar lo chin
Se lèva l’alba complida,
La primalba del matin.

Joan Bodon

2010-09-15

Lendeman de fièira (n° 50)

Dins la botelha vuèja demòra ges de vin.
Pausi mon escudèla; la sopa va fregir
Mas la pòdi pas beure, la tornariái vomir.
Sièis oras al relòtge, tot sol me cal partir;

Cargui la pèl de bèstia: me vòli plan vestir.
Ai lo fèl sus la lenga tant lo fetge me dòl,
Lo cap que me torneja, l’aranha fa trantòl.
Defèci de ma vida : se pendolar pel còl...

Sul nas quicòm me fissa, benlèu qualque biçòl.
Escampi l’escudèla, escantissi lo lum,
Barri sus ieu la pòrta, prautissi l’estorrum
Que raja dels estables. Sentissi lo porcum.

Lo vent negre m’eissuga tres gotas d’amargum.
« Aquela aiga de raja » cantava lo pepin.
Caissals que se reganhan per voler me mordir,
Mila flors sus las tombas per Totsants van florir.
Sarri fòrt l’agulhada, segrai lo meu camin.

Un mes, una autra fièira, mon amic e de vin.

Joan Bodon

2010-09-08

La luna (n°49)

LA LUNA

Che fai tu, luna, in ciel ?
Dimmi che fai,
Silenziosa luna ?
(G. LEOPARDI)

Cada vèspre, dins lo cèl,
La luna silenciosa,
Blava cara dolorosa,
Aluca lo seu calelh.

Dessus las òbras de mort,
Las roinas amolonadas,
Las joinas vidas segadas,
Sa lusor estrenh lo cor...

Subre ‘ls acrins ennevats,
Son rai blave s’espaceja;
Dins la mar se miralheja;
Lusis suls desèrts cremats...

Davans que l’òme foguès,
Lusissiá tala coma ara,
Fasiá pietadosa cara
‘peravans que patiguès.

Es perqué ? Per çò que viu ?
Es pels òmes que lusisses
E que, silenta, patisses, Blanca luna ?
Es per Dieu.

Marcèl Carrières, 1942.

2010-09-01

Le ceresiera ilh nevon (n°48)

Le ceresiera ilh nevon
ente l'àira tebla,
las flors d'las arlitas
se paron nint da las abelhas,
tot la chanta:
lhi merles, lhi valons, lo pomier qu'ai anta,
tot la chanta.
Magalì, Magalì,
tu que pòs pus chantar
quieta venes a la Bustiera, corres da pertot:
dessot a la ceresiera vielha,
a l'aviron dal fnasil
(antsambusele-te nin filheta!):
pren lu viasòl dessot a la castanha d'Inda:
siu al champ sobran
con en pauc d'rosaa enti uelhs.

Jacolin Bortela

2010-08-25

Calorassa (n°47)

Un rebulh de nivols es passat,
Mas non es demorat.
A la raja del solelh, la terra creda
Patís, prega e espèra la pluèja.

Lo qu'espèra languís mas l'esperat se'n ritz.

Lo temps s'encabana, mas lèu,
Se tòrna, ailàs al bèl.
Se'n vira un pauc del blat que creba,
Deus escargòls al sang virat,
E deus grapals tots carcinats.

Lo qu'espèra languís, mas l'esperat se'n ritz.

Albres e flors assedats,
se desvestisson pel prat.
Pas un pial d'aire,
Plèu mas de brasas.
Los limaçons se desespèran.

Lo qu'espèra languís, mas l'esperat se'n ritz.

Brigita Miremont

2010-08-18

Bèl jovinet (n°46)

Bèl jovinet s'estava al bòrd dal Talhament
e lo chanet japava nele tamben content
Passa aquí lo patron "Olà, bel jovinet,
te lo pago cent francs lo tio jaios coret".
"Bò ben, senhor patron, per cent franc te lo dau,
serai jaios l'estes, bela sensa rire empau"
Ja son passats sies mes bèl jovinet s'n'en stà
al bord dal Talhament, bo lo chanet acuchat
Passa aquí la padrona e al vé i sio pel aris
qu'al solelh arlùsen coma la fior dal narchis
"Aquei tio rissolin d'òr, se tu vos me li donar
bel jovinet te tròbo en pòst per travalhar"
"Prene-li tuchis, frema, que nosauti paures siem
e meme sensa rissolin nòsta jai l'estes gardem
E tot content s'nen vai sal pònt dal Talhament
per portar sus l'eschina aquei grands pes de ciment.
Ja son passat sies mes e lo pònt al es fenit
e lo jovinet dins sio còr sempe de mai al es ferit.
"Que fas aquí a Triest, bel jove tot pauros?"
"Io sio desocupat e pòrto la mia cros".
"Dona-me ta santat, que io te fau travalhar".
"Pren-te la mia santat ja que me chal minjar".
Sonas, pauras quiòcas, sonas l'Avemaria,
que lo jovinet al tórna pien de malinconia.
Sonas, pauras quiòcas, sonas lo Matinet,
que oròmai es vielh aquel bel jovinet.

P. P. Pasolini (virada P. Bec)

2010-08-11

Sant Joant (n°45)

Atubarem los fuocs
la nuech de Sant Joant,
e un aute ciel
la montanha sombra
piquetaré d'estelas rossas
Lo reire sang,
pus clhàr,
una gòig lordina
bataré en els pols,
e la grinor
se largaré a l'auba,
dal temps que l'uchaa
dedins l'encharm de la nuech,
congriaré lo nom
e la façon pomposa,
a lo fuoc secret
de l'istat que monta.

Bep Rous

2010-08-04

Tota lenga es la de l'ostal (n°44)

Tota lenga es la de l'ostal
o pas que bruch sens poder sul silenci.
Las paraulas se daissan menar
al masèl coma aqueles buòus
que vesiás pastencar dins la comba
bana contra bana, e coma
s'èran juntats pel jo encara.

Ives Roqueta


2010-07-28

Per un Narcissi (n°43)

Per un Narcissi

l'anar de son còs mut se mirava dins l'aiga

frega-bronzissiá son vestit ispre de tela rufa qu'acrancava una rómec aguirlandida d'un sause rosselh a la bròca seca d'un garric; las fuèlhas cracinavan jol córrer de sa camba lassa; s'alisava lo pitre per la camisa mièg dubèrta mentre que lo vent...

l'anar de son còs mut se mirava dins l'aiga

l'esclau èra estacat a la còrda de pèira; sa man cercava son cap e sa man furgava sos pèlses de desirança; sa cara s'enaurava de la jòia d'una mòrt; sa man cercava son còr.

l'agrat de son còs mut se mirava dins l'aiga

i a temps una dròlla l'aviá seguit a la broa de l'aiga; avián begut amassa una taça de vin, negre, sorne, qu'aviá faitas lors caras mai claras que l'entrelusir de boscalha; sa man fernissiá.

l'agrat de son còs nud se mirava dins l'aiga

gaitava, de longa; las causòtas blavas e vivas, los casses ronhoses bronzinent de ferum e la tornada parièra de sa cuèissa alisada.

l'agrat de son còr nud se mirava dins l'aiga

los bòsques èran cauds e lo cèl negrissiá; dont mai veniá la nuèit, dont mai son agach s'atrumava, asuaudit de tubas doças e candas; lo babau de son sénher s'arrapava a la flor pesolhièra; Narcissi se levèt...

Xavièr Bach

2010-07-21

La moçada (n°42)

O Trobaire ! as l’ufan de congrear de cantas
Qu’al temps avenidor los òmes rediràn.
Agacha lo lauraire etèrnament obrant
Suls camps que sempre auràn segadas resurgantas!


Las relhas an crosat de regas qual sap quantas!
Lo terraire es com un palimpsèst ont, laurant
Suls bordons dels aujòls, los pacans botaràn
Sens fin meteis semen de granas bategantas!


Los blats que bèl-temps-a lo cròs fasquèt florir
Son los paires d’aquels qu’ara, per nos noirir,
An raubat a la mòrt lor espiga daurada.
Atal, Trobaire, fas, dins los bordons d’antan,
Novèla curbison subre la vièlha arada;
deman, d’autres segràn ta moçada, - en cantant.

Antonin Perbòsc

2010-07-14

La Venús d'Arle (n°41)

Siás bèla, ò Venús d'Arle, a faire venir fòu!
Ta tèsta es fiera e doça, e tendrament ton còu
Se clina. Respirant li potons e lo rire
Ta fresca boca en flor de qu'es que vai nos dire?

Lis Amors, d'una veta, emé gràcia an nosat
Ti lòng peus sus ton frònt pèr ondadas frisat.
Ò blanca Venús d'Arle, ò rèina provençala,
Ges de mantèu n'escond ti supèrbis espatlas

Se vei que siás divessa e filha dau cèu blu;
Ton bèu pitre nos bada,
e l'uelh plen de belucs
S'espanta de plesir davant la joina autura
Di pomas de ton sen tan redona' e tan puras.

Que siás bèla! Venètz, pòbles, venètz tetar
A si bèu sens bessons l'amor e la beutat.
Ò! Sensa la beutat de qué seriá lo monde?
Luse tot çò qu'es bèu, tot çò qu'es laid s'esconde!

Fai veire ti braç nus, ton sen nus, ti flanc nus;
Mòstra te tota nusa, ò divina Venús!
La beutat te vestís mielhs que ta rauba blanca;
Laissa ti pè tombar la rauba qu'a tis ancas

S'envertolha, mudant tot çò qu'as de pus bèu:
Abandona ton vèntre i potons dau solèu!
Coma l'èurre s'aganta a la rusca d'un aubre
Laissa dins mi braçada' estrénhe' en plen ton maubre;

Laissa ma boca ardènta e mi dets tremolants
Córre' amorós pertot sus ton cadavre blanc!
O doça Venús d'Arle: ò fada de jovença!
Ta beutat que clareja en tota la Provènça

Fai bèlas nòstri filha' e nòstri dròlles sans;
Sota aquela carn bruna, ò Venús, i a ton sang,
Sempre viu, sempre caud. E nòstri chata' alèrtas
Vaquí perqué se'n van la peitrina dubèrta;

E nòstri gais jovènts vaquí perqué son fòrts
I luchas de l'amor, di braus e de la mòrt;
E vaquí perqué t'ame - e ta beutat m'engana, -
E vaquí perqué, ieu crestian, te cante, ò grand pagana!

Teodòr Aubanèu

2010-07-07

Laus de l'arròsa (n°40)

Arròsa lo desir d'arròsa tota poblada

de pitralhs e d'ausèths
d'aigas las destraubiadas
dens l'abri's d'un petal tots los casaus
obèrts e sorelhs d'estaminas totas sorelhs
d'aubas cridadas a d'escurs e vaden los dius
per te brumir desir large d'arròsa

impacienta arròsa si te hidas
aus espalms de tons òrles si
carn dessús carn d'un sol tenent
mès enlà brigalhaira
de bossòcs d'arreplecs de solars
e'questa auba elastica de lunhs
si t'en-hantaumas de horras e d'arròsas
qu'es cèu trist mès los desruits e mès auba e mès boca

arròsa ende tu flòc
de lèrmas aubre
lenga d'arredims d'enlugareis...
tot desir e tot tacas !
de sauror son pas son que de sós levadís
las dotz amassa se desgahan aubre
de dotz tota la bastissa e de desbòrd
e d'engana suau

on se resòlv en la lenga lo péu
arròsa saura on los huecs tots hissats
si deu jorn cloc lo desdús e s'arregussi
la porpra ua ombra de hautèir
o labiaus armadas escambi
arròsa chuc
per ton vueid estivàs de huecs anueitats -
lo lecar

Bernat Manciet

2010-06-30

Passar eth temps sense pensar (n°39)

jo voleria èster
coma eth mèn gat
que se sè e demore
deuant dera hièstra
e guarde eth temps
e lo ve a passar

e dilhèu pense çò que harà
mès se’n sap desbrembar
quan torne a veir virar
es huelhes, e eth temps, e eth deman

jo voleria èster
coma eth mèn gat
que cada maitin
quan se lhèue
daurís es uelhs
entà tornar a començar

e non decidís que passèc
ne se agèr l'acertèc
ne se aué saberà endonviar
era hièstra per a on guardar

Montse Cuixart

2010-06-23

Davant tu (n°38)

En bòsc de nívol
lo gris del fuòc
l'ai talhat

un det
o la tèrra
barrats
los pòts
sus la sarralha

amb la montanha
dins la gàbia
se pòt pas
dormir

sus la chiminèia
un armonicà
ont pausar lo cèl?

agachi las fendasclas
clavadas
de l'endefòra
coma los borrilhs
a la ribièra

la sola remembrança
de la posca
sul camin
es lo vent

lo negre
li tombava
fins als pès

Olivièr Lamarca

2010-06-16

Escartaira la vela (n°37)

Escartaira la vela
e ufla-te d'ersada.
La nau descabestrada
anarà cap abans,
se lo Peugue, aquò's Tu,
e qu'aital la saquejas.

Çò que mena al Deluvi,
a l'aigat, a la nuèit,
al caòs extremièr,
s'aquò's Tu, qué me fa
lo rambalh qu'i descai
aquel mond amudit
e sas vanas semblanças?

Escartaira la vela
e ufla-te d'ersada.
La nau descabestrada
anarà cap a la
que m'a a de còr e d'anma,
se lo Peugue, aquò's Tu,
e qu'aital la saquejas.

Franc Bardòu

2010-06-09

Un còr passit (n°36)

Un còr passit passava a d'apasset per òrta
entre les agreniers espinós des campàs
anava plan planet caminent per compàs
un grand para-lagremas au coide de l'aòrta.

L'amor picava dur e la castanha fòrta
de sei rais li tombent dessús coma un clapàs
fasiá susar lo sang que marchava a cha pas
un cardiograma las lòng de la dralha tòrta.

Una mosca en lo viant diguet : "Lo malaürós !"
Anarà pas ben luench d'esto ritme foirós
e vai leu s'acabar sa gòia d'aventura."

Un òme regardava aqueu sarret d'en aut
e pensava, au dessenh dei moviments finaus :
"Fai un polit poèma aquesta d'escritura".

2010-06-02

Femna (n°35)

Femna
ta man d'ala e de mial

sina
davala
raja

Femna
ta man de luna e de sal

cèrca
arpenta
palpa

Femna
ta man d'irange e de val

lisa
rebrica
aima
plaser

Ana Isac

2010-05-26

Naissença (n°34)

Naissença

Sei nascut de quèsta tiarra
Alencòp mòrt e mejauvença
Ante florís l'aubespin
Ben avant lo dematin
A la darrièra de guèrra
Prima de l'esperança
Dins la granda viala
Pelauda
De 'na femna maurela
E d'un òme tirat dau Nòrt
Mon paire de barena
Alencòp doçor e frejura
Ai par ma linga assedrada
Lo recorson de la niarga
E dins la testa desbòijada
'Na pensada de defòra
Filha au pitre popelut
Au cuol plan rebondut
Dins lo plais d'enfança
Quand se pica la vergonha
Que taborla lo sabaton
Au vielh cledon
Amb la linga molhada
N'estiala ensurcilhonada
Estiala roja sus la chamisa
Daus Partisans
Sei nascut sus lo chamin
De Sent Jaume
Li sei totjorn un pelegrin.

Jaume Chauvin (1976)

2010-05-19

Los bateires d'estrada (n°33)

Los bateires d'estrada

Ieu sei le combatent
De na causa perduda
D'un temps au bòrd dau temps,
D'un païs obledat
E de gents sens memòria.

Sei combatent rolhit
De córrer la campanha
Entre los enemics
E de parar daus faus amics
La paubra tropa batuda.

Sei sodard oblijat
De menar la batalha
Luénh dau chamin aisat
De l'armeia reconeguda
Fòra las leis de la guerra.

Mas z-ai semblat la tropa
Au mitant de l'oblit
E lendonc z-em saubut
Que la sola patz daus vencuts
Z-es la victòria.

Le fuec z-es rescondut
Sot la cendra esfregida
E le bòsc mòrt que z-em metut.
Mas si sem ben prés de purar,
Qu'es mas de veire le fuec fumar:
Desja brilhon las auvas.

Piare Bonaud (De niaulas e d'estialas, 1971)

2010-05-12

La Font (n°32)

Long la via que mena a la montanha,
freida e clhara, de la ròcha sòrt l'aiga,
corre laïns per la montanha, lutz al solelh,
ritz al mietg de las pèiras e chanta dins l'èrba:
« Mi som fresca e pura,
aiga que naish de la nèu,
levi la set an aquei que pàsson
e van per la montanha,
som la contentessa dei bèstias que vénon beure.
L'èrba fresca per lor fau creishe,
las flors per las bèlas filhas fau fiorir. »

Romina Casone
Vinai - Val d'Estura
Escòla elementària, classa de cinquena.
concors "Prouvenço parlo" de 1988

2010-05-05

Secret de l'èrba (n°31)

Secrèta patz, ombra dau carrairon,
mond escondut de la formiga,
tan doça jot lo pas en la foscor,
m'as aculhit coma una amiga,

E beves drecha a las fònts de la nuòch,
drecha en l'escura muda,
despuòi que dau frònt lis dau puòg,
l'ombra t'èra venguda.

E de saber l'envòu dau perdigalh
e lo suave pausar de la palomba,
miraves lo cèl nud, linde miralh
tan desèrt que ta comba.

Mas pura antau la flor dau trentanèl
e mai umila que la mauva,
ambé las estèlas au cèl
tressalisses au vènt de l'auba.

Max Roqueta

2010-04-28

Nellianas (n°30)

sic vos non vobis
nives
nellificatis

miu

su'
riu
niu
flor
do'
briu
tau
'len
au
son
'rós
blos

Bernat Manciet

2010-04-21

Danda Talina (N°29)

Ilh ven ju per lo viòl
lo matin ben bonora,
en sopeteant, bo siu baston,
per la messa premiera;
lo mochet florejat
se la testa blanca,
lo tricòt ricamat se la còta niera;
mas vos conoisso encà, danda Talina!
Lo temp passa,
mas vos setz pas chambiaa.

Rit.
Danda, Danda Talina,
la joventut avetz encà escricha
se la front.
Vous bevetz l'aiga de la font.
Danda, Danda Talina, vos me fasetz
navisar lo bèl temp,
lo pus bèl temp passat.

Ilh me fai navisar:
la sia bèla casòta,
lo tropèl, vachas e veèls,
lach e bur ente la sia cròta;
lhi sie prats tuchi vèrds,
la sia bealiera, lhi mias braias eschancaas
se la ceresiera.
Ma eira ilh es restaa bo na jalina,
ma ilh es contenta
coma quarant'an fa.

Masino Anghilante

Lo poton (n°28)

A-m-aquesta ora, pròche o luònh - quau sap ont es ?
plorant sus lo pantais que son còr n'a lo breç
una femna benlèu se languís amudida

Espèra e se languís, espèra un potonet.
Un poton, es la fònt qu'abeura lo qu'a set
es lo baime que sana e lo pan de la vida.

Vèni, labech, e fai a mon comandament
pren e vai te'n portar a-m-aquel còr vivent
lo biais que deu mansir lo dòu que lo borrèla,

sabe pas onte l'aura a la fin l'adurrà
sabe pas mens ont vai e que se pausarà
un jorn, ben luònh, dessús una boca orfanèla.

Joan Carles-Brun

2010-04-14

L'aparisió (n°27)

Muza del cant sagrats a ma membransa
Record fielmen tot cant auzi ni vi
En las vezios ce m'aprest a mentaure,
Et orna las del mers abelimen
De ci ta man para il cauzas ce toca
Per li dezer ce no pot desjecir,
Sai on Valena e Montferrier verdis,
Lai on Treviès e Santa Cros blaveja
Es tu c'aci serca el fil de ma maire,
Es tu ce vai demandar cada jorn
Al puegs umils, a las fons inhoradas
On lo seleste espir cuja trobar.
Eisaug mon prec, e sel pueg despeitats
Senhoriran lo soberbi Elicon
E per mon jenh seran la santa colla
C'auzi los salm sitolats per David .
Eisaug mon prec, e sil fon purior
De Castalia aurait a m'ispirar
Com autres fez Siloë ni Jordan,
Ce trop oblida un mon desconoisen!
Adonc portats als londanor ribal
Vizitaran mei cantar los estajes
Del grans e las cabanas del berjier!
Vezer los ai semnar las maestransas
Pertot del ben, e beleu lor er dat
Sicom ais cant meravelhos d'Orfeu
D'esmover rocs e feras domesgar!
Ja lo solelh de ma vida mortal
Al siu miejorn totescas pervengut,
Per nova plaia a son colcan clinava.
Era lo temps on floris l'albespin
Et on lo gruec auriol fai son nis
Sul rams ausor del pibol o del vernhe.
Erran un jorn per li brujás peiros
On tan soven espasi mas tristezas,
M'era pujat al somsim del Treviès.
D'aci'estan vez a vez remirava
Li pueg lontans e lor blaus orizon,
Li camp vezis e lor gaia verdura
E denan mi, com si foso a mei pès,
Li calme fluc de la mar de Malhorea
Sintilhejan soz lo rai trasluzen.
Sobte, permest un d'acel dezirier
Ce van fantan a la vegada mons,
A mos uelh tot embalauzis s'ofri
L'aparisió la pu meravelhoza,
D'enconoguts resplandres ademplen
La seza umil de mas contemplazos.
Frontier m'avia Anjel a blancas alas,
A radios vizaje e don l'esgar
Era tant dûs c'auria al pu cremos
Dat ardimen e provocat fizansa.
- No temer res, fil de l'om, so me dis
Lo mesajier selest, sui Ariel
Dels esperits ce formo el cor divis
Un del menors, e sai ai per misió
T'asabentar de 1'umana teudisa.
En acest jorn Diu te vai autrejan
so c'a ta vida as tan cobezejat.
L'Omnipoten sel gazardó devia
A l'om c'ades sol una veritat
Li demandava ab aitanta fervor,
Et aitan procs c'el drejurier d'antan
Miracle o senh prodejios imploravon.
Envezibil a tot esgar mortal,
Del Pasefic totara corsejava
Las islas on anava enisian
Pobles novels a melhor endesti
Can agi man venges te revelar
Lo misteros esperital eser
Ce rezumis la creasió terral,
S'immortal vida en lo temps e los Ajes,
Sas veras leis tan cant viu en est mon
E son contuni endefenit Proses.
Fai lo tiu pro de las gran maestransas
Ce te venc dar, e'l mon posezirá
Caucas vertats de mai e poirà far
Un pas novel en sa via eternal
E s'asension en las rejios sobranas.
De la mia arma ensenhador divin,
Respondi m'ieu a l'Anjel vizitaire,
Cal res de mest las maior n'il melhor
Pogra valer l'incomparable ben
C'en acest jorn sai venes me profere ?
Longa sazó semblei al viador
C'ars del solelh par polsozas estradas
Après lo dûs ombralh del ver plaisats
O'l riu frescets ades vai sospiran.
Ar ta paraula es ma consolasió.
Me mostra'l fi d'acel viaje penos
Et er a m'arma el sobeiran remedi
C'a sas langor donará garimen.
Merses a Sel ce t mandan a m'ajuda
Autrei la forsa a l'éisa frevoleza
E si pot far, lancan li ven a grat,
Levar el sol al fond de l'Oxiden.
Donc, poi te lez, denha encoi m'adubrir
De la vezió li camp meravelhos
E dona me contemplar aban ora
Del Creator las divinas entensas.
So me disist: Sai te venc revelar
L'om d'acest mon e sel de l'autre mon.
Anjel beneit, compli ta promesió:
Di me don vèn l'esperit et on vai
E perce sol, mest trastûg los eser,
Pel Relijió l'om es purificat.
Bonazurat er can m'auras apres
Dos ensenhar captals entr' el captal
Cal lei eterna, universal, innada,
Goberna l'om sul terra del vivens
E cal desti l'escaris otra tomba
En acest mon e'l mons avenidor.
- A t doctrinar de totas estas cauzas,
Respos l'Anjel, sol sui aisi vengut
E, sul miu cap pauzan la sua man:
"Om, fil de l'om fas el, per un mumen
Reseup e gard ab los aibs umanal
Alcus de sel don fruit nostra natura.
El dis: desen, me senti trasformat
Com si autre om fos en fag devengut.
Mas facultats estavon eisalsadas
A l'ausor gra c'emajenar se puesca.
A travès de l'immensitat vezia
Un gran d'arena al fin fond de las mar,
E pogra auzir l'amoroza tordola
Faire sos jem pel verdejan boscajes
Tot entorn mi, espeitacle ses par,
Avia cais la Terra tot entieira:
Sai acil nobla e jeneroza Europa
C'ins en son se garda el destis del mon;
Lai sil selebra e sobrantica Azia
On tant pobols an lor premier paren;
Alhor l'adüsta Africa enconoguda
Encar permei sos dezers arenos;
E neis no sai si ma vista enganad.
Non ensercava il silvoza America
E'ls novel mon pel mar austral dispers.
"- Fil de l'om, dis Ariel, as a veire
Oimai de prop tot cant vezes de lonh.
A sel perpaus no sol vuelh soz teis uelh
Metre en vezios raian de veritat
La barbaria antica del prims Ajes
E la final enteozi de l'om,
Mas encar vuelh t'aduire a parlamen
Ab tûg acil c'en los segles pasats
Saupro d'amor, de coraje o d'enjenh
E can servit en calacom faisó
Al progresiu enan de l'Umaneza.
Irem ensem vizitan lonh e pres
Trastûg li loc c'el jenre uman grazire
A de servar en eterna membransa.
Lai a l'ombralh de s'il santa figeira
Budda conces la pura Entellijensa;
Vecte 'ls dezer de Sin e de Faran
Vecte 1'umil crepia de Betelen ;
Acela plana es sil de Maraton ;
A sel destreis moric Leonidas ;
En acels orts ensenhava Platon;
Aci del siu sanc la casta Lücresia
La libertat romana fecundet ;
Aci pel Sel Juana d'Arc rezervada
Ad ausors fag gardava sos anhel;
D'aisi vei sel Rozental de Leibniz ,
En son joven permenada grazida,
E li gran bruelh on de l'om de natura
E de sas leis pantaizava Juan-Jaume.
Lai e pertot on 1'umana linhada
Reseup alcun descomunal exemple,
Lai e pertot on cazec alcun sem
D'acela gran perpetual Revela
Ce comenset a l'orijen del mon
Per fenir sol al consommi del temps,
Aci l'Autisme a ta pietat garda
Nobles devis et autas ensenhansas.
As ad aprendre il siensa de l'om.
Ci miel la saup c'els enjenh sobeiran
Sels esperits d'eleita c'an creat
L'ome moral, trasmudat lo salvatge
En barbarin e, perfazen lor obra,
A Seviltat l'empenheron a tensa ?
Del jenre uman el prims estitutor
T'esvelaran alcus de lor secrets
Trevan sul sim temendos don portet
Lo Decaloc als efan d'Israël
Abdos nos vai esperan Moizen
De sert veirem Licurge en sela Creta
Don no devia a Sparta mai tornar,
E sai en cal foresta plora encara
Manco Capac sa preterida glória.
Mas, aban far estas peregrinansas,
Cove c'al Prim conoscas lo comens
D'aceste mon e de 1'uman linhaje
Ací será nostre punt de partensa.
Ci posezis primás las orejinas
Del remanen sap de leu l'orde e'l sen
- Condui , condui me al pu tost, oi Anjel,
Escridei m'ieu, en vedensa et auzensa
De sil vezios veramen sobrumanas.
Ieu trefolisc saber cal fo l'aurora
D'est mon donat a l'om en eretaje
Senh eternal de la Bontat divina
Ce res a nostra escata no deven
Li autrej et l'eser e lo Proses.
Calei, ce ja las vezios caöticas,
Pujan de tûg li laz de l'orizon,
Volatejavo en l'aire trebolit
A for de nebla escura a far paor.
Ans tota cauza Ariel me mostret
Lo primairal Aje de nostra terra
En formasió, lancan l'Ansian del Jorn
Pel man de las podestats anjelicas
Aparelhava e fargava acest mon
Ab l'aiga, el foc e'ls autres elemen.
Li temps uman d'enmei acelas ombras
Sorzeron leu e denan mi pauzeron
En lor engrama e sorna majestat.

Frederic Ròcaferrièr

2010-04-07

La forèst magica (n°26)

I a bòn pro que lo temps que dise es aplombat
jot l'amolonament dels sègles qu'an tombat;
- Agachatz! - Lo dardalh dau sorelh abarreja
sa jòia treslusenta a l'ombrum fresc e gai
d'un sèrre forestièr, que lo vent que l'aureja
assabralha d'un bram cantaire, e que ribeja
lo bronzin de la mar que raiva dòrs enlai!

Sus la mar movedissa e pampalhejarèla
que giscla en grumejant sas èrsas qu'atropèla
l'espandida dau cèl bluieja lindament,
e, per apasimar l'onda que s'entantina,
l'adrech vers la calanca aclina doçament
de boscasses ramats, que son regrelhament
verdeja ta fonzor corosa, ò mar latina.

Entretant que l'estiu crema lo cabelh ros
la prima i espelís jot lo bòsc fresqueirós:
quand lo sorelh dins el colina una esclairida,
se muda en escaborn l'arsura de son fuòc:
darrièrs se vei, sobrant la plana agibassida,
un puòg rufe enautar sa lausa enregdesida
- rufe e fièr coma tus, país de Lengadòc!

Sordissent, en plen lum, d'entre d'asclas de bauces,
davalan, d'amondaut, regde coma d'ulhauces
a rajòls clarinèls de flums'scarrabilhats
son aiga penjarèla e neblosa esfolissa
sa polsa floquejanta als penjals rascollats;
puòi, per se solombrar s'abrivant als valats
se ié debana, adonc, siava, apigrida e lissa.

I agrada d'aliscar sos ribeirés florits
que minhòta en passant de son cascalh que ritz.
Çò qu'alenan d'odors lo boscatge e la prada,
amai lo pin negràs que trauca lo cèl clar,
l'erbeta trainarèla e l'aubrilha adrechada,
lo flume acampa tot, e vai, de rebalada,
l'engorgar dins l'immens amarum de la mar.

L'encontrada tant bèla embé sa mar tant blava
èra coma un celèstre a l'uòlh que la mirava.
- Mas lo gasolh de l'onda e lo mormoladís
dels aubres, brandussats de l'aura friarèla,
nimai lo caumanhàs dau cèl que replendís
son pas lo pus grand gaug per lo que se gandís
vèrs la forèst clausida e vòu trevar per ela.

Se ié flaira e vei pas que l'ombra solament
o l'arrajada dau sorelh que, per moment,
lambreja sus lo ram ont l'aucelilha canta
la siava joventut de l'an au mes de mai:
- una viva novèla, urosa e festejanta,
i espompís lo trelutz de sa glòria emmascanta;
qu'un regardar tant bèu digús n'a vist jamai.

Loís-Xavièr de Ricard

2010-03-31

Ai viscut los jorns de vergonha (n°25)

Ai viscut los jorns de vergonha
Amb aquò mon temps a traucat
l'istòria entrumida dau monde
morre nud Grèus d'umanitat
d'òmes espelits de las ombras
an dich au mau Non passaràs

Ieu me ramente Barcelona
Espanha en flors de mar en mar
Dins ieu coma un sorelh repofa
l'estiu dau Frente Popular
Madrid Granada las Astòrias
son d'espinhas d'aur dins mas carns

T'ai tota en mon còr Catalonha
Montjuich los plans descaladats
e vese au canton d'una androna
la filha embé sa risa roja
fai petar l'ombra que s'acorcha
au sorelh de la libertat

L'aura bolega Una auba monta
que fai se levar los faidits
De noms me sagnan sus las bocas
coma d'amoras Tòrne ausir
los ròcs que trestomban Ferotge
chapla lo Dragàs mon païs

Vint ans Mas de còps dins lo suau
las fònts son rajòu se trebola
Una ombra ton ombra Grimau
ensagnosida se i amorra
E d'un vam l'Alhambra aveusat
crema de temps dins la nuòch roja

Saique es de mau se faire un òme
Fai patir lo camin que vai
dins los revolums de l'istòria
de l'òme monina a l'Icar
Es de grèu de luchar de lònga
per la justicia dels pelaus

Bòrni idolant jot tant d'escombres
mon temps aurà pasmens sauvat
l'òme A dapàs de l'embolh monta
dòrs lo rescòntre que se fai
Pinhastre s'agandís son ombra
sul camin que Sant Jaume trai

Max Allier

2010-03-24

L'ataüc de Joan Genet (n°24)

Te vèsi, ombrejat de lutz serva, mas liure,
ambé tos ponhs de carn e tos cretges de siure.
Te vèsi, embugat de foliá-recaliu,
dubrir mans, barrar pòts, e caminar romiu,
pès-descauç dins la carce e nauchièr en espèra.
Te sènti, atalentat de tota fam sus tèrra,
quichant lo cadenàs sens tibar los pecols.
Entre los presonièrs, siás milanta. Siam sols.

Te vèsi quora vas, rufa velhada d'arma,
partatjar las ansiás d'un jovent fins a l'arma,
condemnat a la mòrt coma un Crist-maufatan,
e bel a ne'n morir sus son pitre de sang.
Lo rebat de sos uelhs dins tos uelhs fa que siscla
lo darrièr crit de vida, avans l'escur que giscla.
Trencan lo cèl d'aquel raubador de vint ans.
Siás dins ton ombra, tu. La destral de tas mans
despoderada pels ligams, es poderosa
per la Revòlta Autisma e l'enarcada blosa.
Pissas tencha, sang negre, e cel, e sal, e mel,
dins l'aubre d'un còs blanc sens fuèlha ni ramèl.

Joan Pèire Cazot

2010-03-17

Los mots (n°23)

Los mots son des sòus traucats.
Per jogar als osselets
ne vòle cafir ma pauma.
E ne faire gisclar son cant perdut,
ambe d’ulhauç de lusor nòva.
An delembrat çò que disián,
son tornats vèrges dins l’espandi.
Lo sòu traucat es vengut nòu.
Ne vòle faire de solelhs
e de lunas emai d’estèlas
qu’entre eles s’entrelusiràn.

Entre dos sangluts de quitarra
s’estira un sègle de dolor.

Max Roqueta

2010-03-10

Palunalha (n°22)

Aiga clòta e neblalha au fons dels èimes
lo desespèr grandàs de la palús
s’ufla de bèus silencis viradisses
dins lo groüm de nòstras consentidas
rauset, dins l’aura, fiblarèl
coma nòstras destinadas d’orguòlh e de fanga...

e detràs i a aquela set
la lutz que se cèrca un camin.

Joan Frederic Brun

2010-03-03

Lo chant de la terra (n°21)

Zo vos dise, perfum, passarai tala 'na ombra.
E pus redde qu’un fum passarai tras lo riu.

L'arcana dins lo ciau durara mai que ieu.
E n'ai pas tant de temps coma l'aur de la ròsa.

Zo te dise, mar prionda, e sorda a mos prepaus,
Zo te dise, me'n vau – a penas si 'riebe.

Un rire de luna sus la cresta d'una onda,
E l'ai pas vist 'chabar. Un rai dins 'na gota d'aiga.

Ai l'atge, o es pertant ai l'atge de l'estiala.
E la solelh m'a coat dempuei lo primier jorn.

E la terra m'a portat, e me laschara pas,
Que lo fuec li cremava lo ventre.

E l'aiga m'a menat davant que fugués l'aiga
e que lo vent fugués lo vent. En la negror dau temps
ieu germenave. Que sui faugiera, aubre mai blat.
Que sui la peira e sa poussiere, e l'arma que lai duerm.

Que sui lo rire, la raior, la dança, e lo sang de l'eternitat.

Marcela Delpastre

2010-02-28

O maires (n°20)

O maires, maires, ma' valaas de l'aire
setz, un pauc e tot, la resta:
gaire!
N'a que dien: "pas pas" e
son lhi paires:
disetz: "Mah mah", vosautras que setz maires;
n'avetz suaa la front, possat
l'araire;
n'avetz desverumats
bo lo varaire
e clartrat bo lhi uelhs cròi lo
borre ai caires:
n'avetz fach sòrres lhi fremas e
lhi òmes fraires,
a l'istat fuec setz estaas nòsti
abeuraires,
e a l'uvèrn sensa brasa lhi
abrasaires,
per nòstra fam n'avetz cerchat
lhi asaires;
ente la tofa, n'éretz
lhi ventolaires,
setz estaas tot un bo
vòstri debanaires;
fasie bon lhi pascatges
bu lhi chabraires;
n'avetz triats per nòstre mond
triaire;
n'avetz chamats bo la
vòutz di pistaires.

Tòni Baudrier

2010-02-24

Autostrada Los Sarrasins / Bordèu (n°19)

Cristina dei mauvalats
dins mon camionàs que vai querre la mar granda
ton sèxe de persègue
e de tabat verdau
fai sei païsatges de pluèjas nusas
a l'entorn de mon viech
confle
confle coma merinjana au pimentòli

macarèl Cristina
ta boca de cerieras foscas vai lèu emmantelar
o sabe
mon deliri de descauma e de benzina

Felip Gardy

2010-02-17

Qui voú saber qu'es aquò que d'aimar (n°18)

Qui vòu saber qu'es aquò que d'aimar,
Venga entà mi hèr son aprentissatge,
Jo li dirè qu'aquò n'es qu'ua mar
Calma tantòst, tantost plea d'auratge.

Aquò's un mau qu'òm non gausa blasmar
Ni se faschar que ns'apòrte daumatge :
Aquò's quaucòm qu'òm non pòt exprimar
que salh deus uelhs de quauque bèth visatge

Si tu'n vòs donc èster plan avertit,
(Lo bon Abat es qui Monge a patit)
L'amor no's pòt pintrar per poesias,

O, per lo mens, de las colors qu'i cau:
Mès, per conéisher o son ben o son mau,
Cau qu'amorós coma jo som, tu sias.

2010-02-14

La cançon de la balena (n°17)

Aicí la Balena.
Es a engolir lo Marin
mai que mai desgordidàs
e coquinàs.
Aicí tanben lo radèl,
e lo cotèl,
e las bretèlas
que deves pas
jamai
oblidar
Los daquòs
amb de botons
son las bretèlas
del Marin.
A costat,
pòdes pas véser
lo cotèl.
Lo Marin
es sul radèl,
mas lo radèl
a caplevat
sus un costat,
tant i a
que pòdes pas
véser grand causa.
Lo daquòs blancolin,
a costat
de la man esquèrra
del Marin
es un tròç de fust
que n'assajava
de far avançar
lo radèl
quand la Balena
arribèt.
Lo Marin
se sonava
Monsen Enric-Albèrt Bivvens,
(marin patentat).
Lo Peissonèl Desgordidonèl
jol ventre
de la Balena,
si que non
l'auriái dessenhat.
La mar
sembla tan bologadissa
per çò que la Balena
I'aspira tota
dins sa gargamèla
per aspirar tanben
Monsen Bivvers
e mai lo radèl,
e mai lo cotèl,
e mai las bretèlas.
Te cal pas jamai
oblidar
las bretèlas.
Aicí la Balena
qu'es a cercar
lo Peissonèl Desgordidonèl
que s'amaga jol Pompidor
de las Pòrtas de l'Equador.
Aquel Peissonèl
Desgordidonèl
se sonava: Espilla.
S'amaga
per las raices
de l'alga bèla
que creis
davant las Pòrtas
de l'Equador.
Ai fachas
aquelas Pòrtas
de l'Equador.
Son totjorn barradas.
Lo daquòs en forma de còrda
d'un band a l'autre
es lo quiti Equador.
E çò que revèrta de rocasses,
son dos gigants:
Moar e Koar
que gardan l'Equador.
Sone les
que faguèron
los images ombrats
de las Portas de l'Equador
e que gravèron
totes los peisses que coetejan
de per dejós aquelas pòrtas.
Los peisses amb un bèc
se sonan:
Delfins amb bèc.
E los autres
amb un cap estranh
se sonan:
Verdons-martèl.
La Balena
a tornat trobar
lo Peissonèl
Desgordidonèl
pas qu'après
sa passa ernhosa:
es alara
que se tornèron amistançar.
Quand son ennegresits
los fenestrons
de ton batèu
pel marrit temps,
quand lo batèu
fa: wop!
de desesper,
que tot un cadun
n'es amar,
quand los bagatges
fan pas que lisar,
a metent tot
sens dessús dejós,
quand la Mama te ditz:
— Vòls te calar?
quand tot lo mond
semblan pintats,
siás.
essent pas al Sud,
essent pas al Nòrd,
Cinquanta Nòrd, Quaranta Oèst.

2010-02-10

Provènça (n°16)


Li mots que li vòle son delembrats
Dins lo gorg de la carn d’un pòble,
La mar estrementís li barris de l’oblit,
Lo silenci s’escond dins lo silenci.

La negra nuech li vei cercar dins sa combor
L’aiga de rais qu’espèra
Entre es amont que jòga l’aura
E per l’amara gaug dis aglas.

Un sòmi li mourà, ma sobeirana,
lume resclaus, sòmi d’esclau,
E dins un rec de lutz sensa cadenas,
Estèla e paga e gaug serà tot çò perdut.

Enric Espieut

2010-02-07

L'ai vist (n°15)

L’ai vist. E s’arodèlan elei a meis entorns,
desempuèi, que frairejan amb ieu. Son ombra aviá
chaspat la sieu cara que de rire cantava d’esperela
e sensa resson.

Anava que dançava un enfant encara, un masclon
pas’ncara.

Un pas, cauças blancas, camba leuja, seguissiá
lo trepador. Èri tancat. Un diamant fugitiu respondeguèt
a mon agachada : èra esmeravelhada, suspresa,
e son anar – lo sabes pas delembrar, còr – contunhèt
sensa de ieu, pavana qu’abraçavi de veire entre
s’esperlongava.

Michel Miniussi

2010-02-03

A la Marianna d'Auvèrnha (n°14)

La vòle, la Marianna ;

La vòle, mai l'aurai !

Coma un ferrat de coire esquiçat un bocin,
E que pèrd tot son lustre al fons d'una solharda,
Tu, ma lenga, aviás bèl èstre genta e galharda,
Te caliá plan quauqu'un per te far sterlusir.

leu t'ai fretada : jos la posca e las rantièlas,
Ton coire tan polit que se vesiá pas plus,
Torna lusir, coma lusís dins Io cièl blu
A bocada de nuèch, l'òrt clar de las estièlas.

Semblaves, per te mièlhs comparar, Cenrasson:
Rauba de cambalòt, morralhada, pè-nuda,
Ouau diantre que t'aurà, d'aquel temps, coneguda,
Pòt dire qu'aviás pas un èr d'estrafoisson ?

Mès un bèl matin, ieu, coma una nòvia aimada,
Te menère pel braç, a la fònt, jols garrics,
Ont la brossa, lo tim e les ginèsts florits
Perfumon l'èr de lor sauvatja reboeimada.

Dins l'aiga canda e que tòca res de vrenós,
Car regiscla del ròc e sul sable s'alanda,
E sol, lo rossinhòl l-i beu, dins l'aiga canda,
Lavère tos pieus d'aur, ma miga, e tos penons.

Lavère tos penons, ta cara e tas manòtas,
E, quora te veguère al capièu d'un torrèl,
Prenguère tos pieus d'aur per dels rais de solelh,
E per un fresc parelh de majofas tas pòtas.

Te culhiguère alèra una guèrba de flors,
Non pas de las flors d'òrt, mès de las flors de landa,
Al bavarèl te'n estaquère una guirlanda,
E veguère tos uèlhs tan blus confles de plors;

Confles de plors de jòia aquò's la vertat, diga ?
E quand t'ès miralhada al miralh de la fònt,
La ròsa del bonur a florit sus ton frònt,
E ton cur a batut per ieu, ma doça miga.

Ara, amb ton palholet plen de ribans, sul cap,
Tos esclopons que traulhon a pena la codena,
E les quatre torns d'òr de la lònga cadena
Que pindòla dins ton bavarèl floricat,

Ambe aquò, n'as pas plus l'èr d'una pastoressa,
E lo monde parpand, qu'ara te coneis pas,
De te veire a mon braç, soreis e ditz tot bas:
Quò's un nòvi que passa aval amb sa mestressa.

Miga, quau z-auriá dich, quand totes a l'ostau
Te cantavon : Vai, vai te lavar, camaisada !
Tu, la Marianna baulha, e gorla, e morralhada,
Quau z'auriá dich qu'un jorn seriás cambiada atau ?

La Camaisada aüèi n'es pas plus ta borrèia I
Quò's La Marianna, quò s la vòle, mai l'aurai !
Que d'aras en avant, miga, te cantarai,
Ò Marianna d'Auvèrnha, ò tu, nòstra Mirèlha !

Car la fònt ont ton frònt ròsa s'es atintat,
Ton frònt ròsa coma la flor de la pavia,
Aquela fònt, aquò's la fònt de Poesia,
Quò's la fònt de Jovença e d'Immortalitat.

Arsèni Vermenosa

2010-01-27

La libertat (n°13)


Tu que siás arderosa e nusa
Tu qu'as sus leis ancas tei ponhs
Tu qu'as una votz de cleron
Uei sòna sòna sòna a plens parmons
Ò bòna musa.

Siás la musa dei paurei gus
Ta cara es negra de fumada
Teis uelhs senton la fusilhada
Siás una flor de barricada
Siás la Venús.

Dei mòrts de fam siás la mestressa,
D'aquelei qu'an ges de camiá
Lei gus que van sensa soliers
Lei sensa pan, lei sensa liech
An tei careças.

Mai leis autrei ti fan rotar,
Lei gròs cacans 'mbé sei familhas
Leis enemics de la paurilha
Car ton nom tu, ò santa filha
Es Libertat.

Ò Libertat coma siás bela
Teis uelhs brilhan coma d'ulhauç
E croses, liures de tot mau,
Tei braç fòrts coma de destraus
Sus tei mamèlas.

Mai puei, perfés diés de mòts raucs
Tu pus doça que leis estelas
E nos treboles ò ma bela
Quand baisam clinant lei parpèlas
Tei pès descauç.

Tu que siás poderosa e ruda
Tu que luses dins lei raions
Tu qu'as una vòtz de cleron
Uei sòna sòna a plens parmons
L'ora es venguda

J. Clozel

2010-01-20

L'ase negre (n°12)


Morrut, ambe l'uèlh estonat,
L'ase negre vos regarda.
Çò que lo bòn Dieu li a donat
Se lo ten e se lo garda.

Es un bòn ase, l'ase negre
L'ase negre aurelhut ;
Quan corrís davant vòu pas segre
L'ase negre es un caput !

Se bòta jamai en colèra
L'ase negre rac e ric
E non jamai partís en guèrra
Pas que contra l'enemic.

L'ase negre es un bòn ase
Nimai plora e nimai ritz
L'ase negre, nom d'un vietdase,
Se noirís de flordalís.

Carles Camprós

2010-01-13

Era net de Sant Joan (n°11)

Ei 'ra net doça, polida,
Serena com un güelh-d'audèth ;
Eth cèu ua gran florida
De ròsas blancas a trèt.

Vien deths prats e derà sèrra
Onadas d'olors de mèu
Que s'estienen pera tèrra
E se'n pugen entath cèu.

Er haro, huec lèu enlumena
Tot eth torn com un solelh
Eths halhas se'n van a préner
Dera lum que tant se vei.

E li varan eths aubadas,
Com hilhas, pertot eth torn,
com hilhas qu'eth a engendradas
Tamb eth huec deth son amor.

Sembla qu'era hlama saute
Der un ar aute serrat ;
E volant d'un pòble an un aute
Tota 'ra valh s'a lugatalucat.

Era Val d'Aran polida
Eth miralh ei ue deth cèu,
De lums tam era florida
E tamb eths flairas de mèu...

Pòc a pòc totas s'amòrtan
Eths lums dera Val d'Aran ;
Mes eths perfums les ac pòrtan
Estrelhas a Sant Joan...

Òh ! que flairosa, que bèra,
De Sant Joan era net ei !
Com en aquesta ribèra
Enlòc mès la poiratz veir.

Josèp Condo-Sembeat

2010-01-06

La cançon del silenci (n°10)

Vèni, ausirem, anuèit, la Cançon del silenci,
la cançon que comença,
quand s'escantís, la nuèit, lo cant del rossinhòl ;
la cançon que s'ausís al doç cresc de l'erbeta,
la cançon de l'aigueta
que se pausa, un moment, al rebat d'un ramèl ;
la cançon de la branca
que fernís e que dança
desliurada del pes amorós d'un ausèl ;
la secreta conçon breçant l'ombra blavenca
del lir còrfondut de promessa maienca,
qu'espèra, per florir, un signe del azur.

Loïsa Paulinh